Jeśli twoja wiedza na temat psychoterapii opiera się przede wszystkim na wiedzy z telewizji lub kina, możesz mieć wiele błędnych przekonań na temat tego, co dzieje się w gabinecie praktykującego psychologa/psychoterapeuty (uwaga: w Polsce oba zawody są rozłączne, psychoterapeuta niestety nie musi posiadać dyplomu psychologa, aby praktykować, jak również nie każdy magister psychologii zajmuje się psychoterapią).

Upewnij się, że zamiast mitów znasz cała prawdę o psychoterapii, tylko wtedy będziesz mógł w pełni korzystać z tego co ma ona do zaoferowania.

Mit: Tylko „szaleńcy” czy chorzy psychicznie korzystają z psychoterapii.

Prawda: To stwierdzenie nie jest prawdziwe, bowiem ludzie poszukują i przystępują do psychoterapii z powodu wielu życiowych sytuacji. Niektórzy podejmują ją ze względu na depresję, lęk czy uzależnienie. Inni chcą pomóc sobie w sprostaniu życiowym problemom takim jak śmierć bliskiej osoby, utrata pracy czy rozwód. Jeszcze inni potrzebują pomocy w poradzeniu sobie z chorobą medyczną, wymaganiami, które stawiają przed nimi praca i obowiązki rodzinne, a także pragną podnieść swoje kompetencje w relacjach bądź poradzić sobie ze stresorami, które mogą oddziaływać na każdego z nas. Jak widać praktycznie każdy może uczestniczyć w psychoterapii, aby znaleźć optymalne rozwiązanie dręczących go problemów.

Jednym z najsilniejszych elementów odstraszających ludzi od uzyskania pomocy dla problemów psychologicznych i dotyczących zachowania, jest „łatka” wariata, stygmatyzacja osób, które odważą się pójść do psychologa lub psychiatry. Na szczęście coraz częściej sięganie po pomoc psychologiczną jest postrzegane jako przejaw zaradności. Dodatkowo naukowcy wszelkimi sposobami podkreślają wysoką wartość dbania o zdrowie psychiczne w celu zapewnienia sobie dobrostanu fizycznego zgodnie z przekonaniem, że psychika i ciało pozostają ze sobą w nierozerwalnym związku, gdyż emocjonalne problemy mogą dawać fizyczne objawy, a gdy jesteśmy chorzy fizycznie (szczególnie przewlekle), jest możliwe, że stanie się to przyczyną problemów emocjonalnych.

Na uprzywilejowanej pozycji są Stany Zjednoczone, gdzie od 2008 roku leczenie psychiatryczne zyskało niewyobrażalny do tej pory parytet i wsparcie rządu federalnego.

Mit: Rozmowa z członkami rodziny lub przyjaciółmi jest tak samo skuteczna jak wizyta u psychologa.

Prawda: Niezaprzeczalnym faktem jest, że wsparcie rodziny i przyjaciół, którym można zaufać jest bardzo ważne, ale psycholog może o wiele więcej zaoferować niż rozmowy z rodziną i bliskimi. Wynika to z tego, że psycholodzy mają za sobą lata specjalistycznego kształcenia, szkolenia i doświadczenie, które czynią ich ekspertami w rozumieniu i leczeniu złożonych problemów. Dodatkowo badania wskazują, że psychoterapia jest skuteczna i pomocna. Techniki stosowane przez psychoterapeutów są rozwijane i doskonalone przez dziesięciolecia badań i jest to zdecydowanie coś więcej niż tylko proste „mówić i słuchać”.

Psycholog może rozpoznać wzorce zachowań i myśli, bardziej obiektywnie, niż najbliższe Ci osoby. Mogą one nigdy nic nie zauważyć, zignorować albo przestać zwracać na coś uwagę, jak również trzeba pamiętać, że najbliższe osoby mogą być uwikłane w problemy pacjenta i wtedy najtrudniej o obiektywność. Możesz mieć wrażenie, że psycholog oferuje Ci dokładnie tyle uwagi ile masz od partnera w funkcjonującym związku, ale należy pamiętać, że pomoc z jego strony jest bardziej efektywna ze względu na czas jaki Ci poświęci, jego skupienie na Tobie, a także dzięki powierzonemu mu zaufaniu w jego neutralną postawę.

Dodatkowo możesz być całkowicie szczery ze swoim psychologiem, bez obawy, że ktoś dowie się tego co mu wyjawiłeś (ze względu na to, że zawód psychologa jest zawodem odpowiedzialności społecznej, obowiązuje ich tajemnica zawodowa podobna do tej jaką wyznają lekarze). Relacja terapeutyczna jest zanurzona w poufności, ale jest kilka wyjątków kiedy psycholog ma obowiązek poinformowania innych o pacjencie – w sytuacji zagrożenia życia pacjenta i innych ludzi, wówczas gdy pacjent grozi, że zaszkodzi sobie lub komuś w otoczeniu (to jest kwestia, którą każdorazowo terapeuta wyjaśnia z pacjentem). W rzeczywistości jest tak, że dzięki tym wszystkim wymienionym czynnikom, ludzie opowiadają psychologom rzeczy, których nigdy wcześniej nie ujawnili nikomu innemu.

Zastanów się więc, jeśli twoje problemy trwają bez znaczącej poprawy, być może nadszedł już czas, aby poprosić o pomoc wykwalifikowanego psychologa.

Mit: Jesteś w stanie sam sobie pomóc, jeśli wystarczająco będziesz się starał i utrzymywał pozytywne nastawienie.

Prawda: Wielu ludzi próbuje rozwiązać swoje problemy na własną rękę, trwa to kilka tygodni, miesięcy a nawet lat, dopóki nie stwierdzą, że to nie wystarczy, aby poczuli się lepiej i przestali cierpieć, wówczas najczęściej zapada decyzja o podjęciu psychoterapii. To, że nie udało nam się sobie samemu pomóc, nie świadczy jeszcze o naszej porażce, podobnie jak to że nie ponosimy klęski, gdy nie jesteśmy w stanie naprawić samodzielnie swojego samochodu. Istnieje bowiem także biologiczne podłoże pewnych zaburzeń, takich jak depresja, ataki paniki, które utrudniają samodzielne uzdrowienie się. W rzeczywistości odwaga do tego, aby przyznać się, że potrzebujemy pomocy jest oznaką naszej siły, a nie słabości i stanowi pierwszy krok ku lepszemu samopoczuciu.

Mit: Psychologowie tylko słuchają, więc po co płacić komuś za wysłuchiwanie naszych narzekań?

Prawda: Psycholog najczęściej rozpoczyna terapię od prośby o opisanie problemu, który doprowadził Cię do jego gabinetu, ale jest to zaledwie punkt wyjścia w psychoterapii. W następnym etapie będzie chciał poznać historię twojego problemu, ważne dla Ciebie obszary życia i tło codziennego funkcjonowania, a także zapyta o dotychczasowe próby rozwiązania problemu. Należy pamiętać, że psychoterapia jest jednak procesem interaktywnym, opartym na dialogu i aktywnym zaangażowaniu pacjenta w rozwiązywanie problemów. W zależności od praktykowanej szkoły terapii, psycholog może dać pacjentowi zadania domowe, dzięki czemu będzie mógł on ćwiczyć nowe umiejętności między sesjami, albo zasugerować materiały do przeczytania, aby dowiedzieć się więcej o konkretnym temacie.

Razem z psychologiem powinieneś identyfikować problemy, określać cele i monitorować swoje postępy.

Mit: Psycholog obarcza winą za twoje problemy tylko twoich rodziców lub doświadczenia z dzieciństwa.

Prawda: Jednym z elementów psychoterapii może być badanie doświadczeń z dzieciństwa i zdarzeń, które mogły wpłynąć znacząco na twoje życie. Informacje na temat rodziny mogą pomóc zarówno tobie, jak i twojemu psychologowi zrozumieć twoje uczucia, postrzeganie problemu oraz stosowane strategie dotychczasowego radzenia sobie w trudnych sytuacjach. Chodzi o wykorzystanie przeszłych wydarzeń, aby lepiej zrozumieć teraźniejszość i dokonać pozytywnych zmian w przyszłości.

W niektórych przypadkach psycholog może skupić się przede wszystkim na aktualnym problemie lub kryzysie, który doprowadził Cię na psychoterapię, w ogóle nie sięgając do przeszłych wydarzeń. Dzięki takiemu podejściu dowiesz się, jak rozwiązać swój problem poprzez zmianę myśli i zachowań, dzięki zastosowaniu odpowiednich technik i narzędzi.

Terapeuci, którzy pracują, stosując podejście integralne są jednak w stanie tak prowadzić sesje, aby odkryć jak przeszłość rzutuje na obecne problematyczne myśli i zachowania.

Mit: Musisz pozostawać w psychoterapii przez wiele lat a nawet całe życie.

Prawda: Każdy pacjent potrzebuje innego tempa pracy podczas psychoterapii, jest to bardzo zindywidualizowany proces. W jednym z badań dowiedziono, że połowa pacjentów odczuła poprawę już po ośmiu sesjach, natomiast 75% pacjentów poczuła poprawę po upływie sześciu miesięcy terapii.

Planowany okres pracy powinien być przedmiotem rozmowy z psychologiem podczas pierwszych spotkań, podczas opracowywania planu leczenia. Celem psychoterapeuty nie jest bowiem zatrzymanie klienta na zawsze, ale umożliwienie Ci lepszego funkcjonowania na własną rękę.

Mit: Korzystając z usług NFZ (ubezpieczenie zdrowotne w ramach umowy o pracę), pracodawca będzie wiedział, że jesteś w psychoterapii.

Prawda: Pamiętajmy, że psychoterapia opiera się na zasadzie poufności. Tylko Ty sam możesz poinformować otoczenie o swoich problemach. Jedynymi osobami, które wiedzą o sesjach terapeutycznych jesteś Ty i twój psycholog, ale także każdy komu dasz pisemną zgodę, aby wiedział o twoim uczestniczeniu w terapii (np. twój lekarz lub członek rodziny). Ochronę twojej prywatności zapewniają rygorystyczne zasady poufności, którymi związani są terapeuci, a dodatkowo należy pamiętać, że w wielu krajach, karty zdrowia psychicznego, otrzymują wyższy poziom ochrony niż zwykła dokumentacja medyczna.

Mam nadzieję, że podważając powyższe mity więcej osób zdecyduje się na podjęcie terapii albo przynajmniej na konsultację u psychologa, który niepodważalnie jest w stanie pomóc rozwiązać, dręczące nas problemy psychiczne oraz towarzyszące im cierpienie.

Przypisy:

Artykuł powstał na podstawie materiałów pochodzących z APA Help Center, dostępnych pod adresem: http://www.apa.org/helpcenter/psychotherapy-myths.aspx