Jak sprawdzić, czy ktoś cierpi na chorobę afektywną dwubiegunową (CHAD)?

Bipolar disorder czyli zaburzenie afektywne dwubiegunowe lub choroba afektywna dwubiegunowa, w polskiej literaturze znana jest także jako zespół maniakalno-depresyjny. Częstość występowania CHAD wynosi 1 na 100 dorosłych osób. Podstawą diagnozy jest wystąpienie co najmniej jednego epizodu manii lub hipomanii.

Najbardziej oczywistym objawem choroby są bardzo silne wahania nastroju, ze skrajnymi stanami emocjonalnymi.

Ktoś kto cierpi na tego typu zaburzenia będzie miał czas wielkiej energii i radości, który może trwać kilka tygodni lub często kilka miesięcy, natomiast w innym czasie będzie mógł doświadczać bardzo głębokiej depresji. Czasami te stany mieszają się  ze sobą. Te „wzloty i upadki” są znacznie większe i bardziej intensywne niż u większości ludzi. Nie jest to tylko poczucie energii, gdy budzimy się rano i coś chce nam się zrobić, a następnie naturalne zmęczenie wieczorową porą. Podczas ciężkich epizodów może być tak, że osoba nie będzie radziła sobie z codziennymi czynnościami.

Choroba ta często ma swój początek w późnym wieku nastoletnim lub w okolicach dwudziestki, ale zdecydowanie rzadko ujawnia się po 40 roku życia. Dotyka ona w równym stopniu kobiety jak i mężczyzn.

Charakterystyczne objawy dla tzw. manii, to jedno lub więcej z poniższych, specyficznych uczuć i zachowań:

• uczucie euforii (rozanielenie, podniecenie),
• niepokój,
• agresywne zachowanie,
• niezwykła drażliwość,
• bardzo szybka mowa,
• angażowanie się w ryzykowne działania,
• podwyższony popęd seksualny,
• gonitwa myśli,
• słaba koncentracja,
• mnóstwo energii,
• rozrzutność, wydawanie dużych sum pieniędzy na niewłaściwe rzeczy,
• zmniejszona potrzeba snu,
• nadużywanie leków i alkoholu,
• pogorszenie wydawania racjonalnych sądów,
• poczucie ważności swojej osoby.

Depresyjne fazy mogą charakteryzować się jedną lub większą ilością myśli i zachowań z poniższej listy:

• codzienne życie nie jest już przedmiotem zainteresowania,
• poczucie beznadziejności,
• zmiany apetytu,
• odczuwanie pustki,
• nadmierne poczucie winy,
• myśli samobójcze,
• poczucie bycia bezwartościowym,
• chroniczne zmęczenie,
• zapominanie
• zaburzenia snu lub nadmierna senność
• wahania wagi – tycie lub utrata masy ciała,
• problemy z koncentracją.

Chorobę afektywną dwubiegunową można podzielić ze względu na przeżywane cykle, tworzone przez fazy maniakalne i depresyjne. Niektórzy ludzie doświadczają przede wszystkim silnej fazy maniakalnej i krótkich okresów depresji. Inni mają ciężkie depresyjne fazy i krótkie okresy manii. Jeszcze inni szybko przechodzą z jednej fazy do drugiej.

W chorobie dwubiegunowej należy uważać na możliwość pojawienia się urojeń i halucynacji, które w manii przybiorą przekonanie o byciu najważniejszą osobą na świecie, w depresji natomiast o byciu najgorszym człowiekiem.

Niestety jak to bywa w wielu przypadkach związanych z problemami ze zdrowiem psychicznym, przyczyna zaburzeń dwubiegunowych nie jest dobrze znana. Prawdopodobnie jest to mieszanka czynników środowiskowych i genetycznych, w tym stresu i nadużyć okresu dziecięcego. Leczenie polega przede wszystkim na psychoterapii i farmakoterapii. Te pierwsze strategie będą oparte na monitorowaniu nastroju, ogólnych sposobach radzenia sobie ze stresem oraz będą podkreślać znaczenie codziennych, rutynowych zadań. Jeśli chodzi o środki farmakologiczne, to w użyciu jest m.in. lit, stabilizatory nastroju oraz leki przeciwdepresyjne i przeciwdrgawkowe. Ich skuteczność będzie zależała od indywidualnej tolerancji u danej osoby.

Ludzie, którzy poddali się terapii zazwyczaj dobrze radzą sobie z objawami w dłuższym okresie czasu, ale pamiętajmy, że nie jest to łatwy proces. Jedno z badań (Tohen i wsp., 2003) wykazało, że 98% osób odczuło poprawę po dwóch latach leczenia. Niestety to samo badanie pokazało, że 40% badanych miało nawrót choroby w ciągu kolejnych dwóch lat.

Przypisy:

• The McLean-Harvard First-Episode Mania Study: Prediction of Recovery and First Recurrence, Mauricio Tohen, M.D., Dr.P.H., Carlos A. Zarate, M.D., John Hennen, Ph.D., Hari-Mandir Kaur Khalsa, A.B., Stephen M. Strakowski, M.D., Priscilla Gebre-Medhin, M.S., Paola Salvatore, M.D., and Ross J. Baldessarini, M.D.; The American Journal of Psychiatry, Volume 160, Issue 12, December 2003, pp. 2099-2107.
• Jeremy Dean, Bipolar Disorder: The Typical Symptoms You Should Know.